Europa en de regio

Koolzaadveld, Hunsrück

De Europese Unie lijkt voor sommigen ver weg. Dat geldt niet alleen voor de inwoners en MKB-bedrijven in Nederland, maar ook voor volksvertegenwoordigers en bestuurders in gemeenten en provincies. Toch hebben regio’s meer met Europa te maken dan lijkt.

Parlement, Commissie en Raad

Het Europees Parlement is de volksvertegenwoordiging van de Unie en bestaat uit 751 (en na de Brexit uit 705) parlementariërdie om de vijf jaar worden verkozen. Het deelt samen met de Raad de wetgevende macht van de EU. Het kan Europese wetten (richtlijnen en verordeningen) aannemen, wijzigen of verwerpen. Het Parlement beslist samen met de Raad over de Europese begroting.

De Europese Commissie is de uitvoerende tak van de EU en bestaat uit 28 (na de Brexit 27) eurocommissarissen, één uit elke lidstaat. Ze moet in haar geheel goedgekeurd worden en kan tot aftreden worden gedwongen door het Europees Parlement. De Commissie is de enige instelling die nieuwe wetten kan voorstellen, het zogenaamde recht van initiatief. Ook controleert ze of de lidstaten de Europese regelgeving wel goed naleven.

De Europese Raad (ook wel Europese top genoemd) bestaat uit de regeringsleiders van de 28 (27) lidstaten. De Europese Raad geeft de nodige impulsen voor de ontwikkeling van de Unie en bepaalt de algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten. Hij oefent geen wetgevingstaak uit. Mark Rutte vertegenwoordigt ons land.

De Raad van de Europese Unie (ook wel Raad van Ministers of kortweg Raad genoemd) varieert van samenstelling, afhankelijk van welk onderwerp besproken wordt. Hij bestaat uit de betreffende ministers van alle 28 (27) lidstaten. De Raad oefent samen met het Parlement de wetgevingstaak en de begrotingstaak uit. Ook oefent hij zekere beleidsbepalende en coördinerende taken uit.
Vaak is er kritiek op de EU als ondemocratische moloch. Maar het bovenstaande weerlegt dat; met een direct gekozen parlement en indirect gekozen Commissie en regeringsleiders.
Goed om te weten als je in mei op straat bent om campagne te voeren voor CDA‘ers in het Europees Parlement.

Nederland

De open grenzen van Europa betekenen veel voor de Nederlandse economie; voor de handel en welvaart. Globaal kunnen we ervan uitgaan dat de interne markt iedere Nederlander gemiddeld een extra inkomen van tussen de 1.500 en 2.200 euro oplevert; een maandsalaris. Daarnaast verdient iedere Nederlander nog een extra weeksalaris door de euro.
En dit staat nog los van de – niet in geld uit te drukken – langdurige vrede en stabiliteit, na eeuwen van vaak verwoestende oorlogen, die is bereikt door de samenwerking in Europa.

De Brexit aan de andere kant van de Noordzee toont dit ondubbelzinnig aan. Door vertrek zal Groot-Brittannië in welvaart moeten inleveren. Wellicht verklaart dat ook de koudwatervrees van veel Lagerhuisleden; velenwillen niet de verantwoordelijkheid voor het komende welvaartsverlies nemen.

Regio

Voor de invloed van de EU op de regio kijken we naar de Europese programma’s. Het regionaal beleid is het belangrijkste investeringsbeleid van de EU en voor de periode 2014-2020 is er een bedrag van 351,8 miljard euro gereserveerd. Dit is bijna één derde van de totale EU-begroting.

De Europese programma’s richten zich tegenwoordig op het concept 'groen, groei en banen'. De belangrijke prioriteitsgebieden zijn:
• innovatie en onderzoek;
• de digitale agenda;
• ondersteuning voor kleine en middelgrote ondernemingen (mkb);
• de koolstofarme economie.

Het is geen subsidiepot meer, maar een katalysator van verdere private en overheidsfinanciering, niet alleen omdat lidstaten verplicht zijn tot cofinanciering uit de nationale begrotingmaar ook omdat het vertrouwen onder investeerders schept.

Enkele voorbeelden

Limburg
Met subsidies aan gemeenten en grensinfopunten in Aken-Eurode en Maastricht ondersteunt de EU de begeleiding van Limburgse jongeren en andere kwetsbare groepen naar werk en het werken over de grens.

Groningen
Noord-Nederland, met Groningen als leidende kennisstad, is door de EU uitgeroepen tot voorbeeldregio op het gebied van gezond en actief ouder worden. Groningse bedrijven en instellingen hebben EU-subsidies gekregen voor de ontwikkeling van een geneesmiddel tegen Parkinson en een proeftuin voor digitale zorginnovaties. Daarnaast is in Groningen het Europees Onderzoeksinstituut voor veroudering (ERIBA) gevestigd.

Zeeland
De EU draagt € 153 miljoen bij aan projecten op de grens tussen Vlaanderen en Nederland. Een voorbeeld is Improved Water dat zich richt op de Vlaams-Nederlands delta. Hierbij werd een installatie ontwikkeld (en voor het eerst getest in Sluiskil) waarmee industrieel water op een duurzamere manier wordt gebruikt in industriële processen.

Utrecht
De EU steunt de regio ook in zijn ambities op het gebied van duurzaamheid. Zo is het Utrechtse beurskwartier één van de 12 geselecteerde Europese locaties voor een duurzame stadstransformatie. Hierdoor wordt het een voorbeeld voor een gezonde verstedelijking voor Nederland en de rest van Europa. Een ander voorbeeld is het project ARBOR, waarbij de provincie Utrecht een EU-subsidie ontvangt voor het omzetten van bermgras in biogas, een primeur in Nederland op gebied van hernieuwbare energie.

Brabant 
De EU draagt bij aan de positie van Noord-Brabant als leider in innovatie. Via het EU-onderzoeksprogramma Horizon2020 kunnen bedrijven en instellingen meedingen binnen Europese onderzoeksprojecten. Zo ontvingen de universiteiten van Eindhoven en Tilburg en de bedrijven ASML en Philips reeds meer dan €260 miljoen voor meer dan 230 projecten.

En ook mijn eigen regio; Gooi en Vechtstreek
De EU steunt innovatie in de creatieve industrie in Hilversum, bijvoorbeeld het project Crossmedia Innovation in the Mediavalley (CIM). Dit project had als doel de cross media sector te versterken door de samenwerking te vergroten tussen omroepen, uitgeverijen, entertainment- en reclamebedrijven, en ontwerpers en ontwikkelaars. De EU droeg hiermee bij aan de leidende rol die Nederland internationaal op het vlak van media en ICT wil vervullen.

En jouw regio?
Lees het hier: https://www.what-europe-does-for-me.eu/nl/portal/1/0?area=NL&txt=NEDERLAND.

Niet alleen maar voordelen

Natuurlijk zijn er niet alleen maar economische voordelen aan de samenwerking binnen de EU. Bij samenwerking en democratie hoort ook dat je je zin niet krijgt.

Recent zijn Europese besluiten ook slecht uitgevallen voor Nederland en Nederlandse regio’s. Denk maar aan het verbod op pulsvissen door het Europees Parlement en een negatief besluit van de Raad van visserijministers. De kans dat Nederlandse pulsvissers hun vergunningen in moeten leveren is levensgroot. Dat is slecht nieuws voor regio’s met veel visserij.
Of het bericht dat werkloze Poolse arbeidsmigranten op grote schaal een Europese regeling misbruiken, zodat ze met behoud van hun WW-uitkering een paar maanden kunnen doorbrengen in hun thuisland. Niet alleen slecht voor de schatkist, maar (op termijn) ook voor regio’s als het Westland.

Door mee te doen aan samenwerking en democratie is er altijd meer te behalen dan door aan de zijkant te blijven staan. Voorstellen kunnen aan een meerderheid worden geholpen, er kunnen uitzonderingen voor jou worden gemaakt of de negatieve gevolgen kunnen worden verzacht.

Europese Parlementsverkiezingen 2019

Op donderdag 23 mei aanstaande zijn de verkiezingen voor een nieuw Europees Parlement. Ik wens je veel succes met campagnevoeren; met deze voorbeelden van succesvol regionaal beleid in je achterzak.

Bert Sonneveld.
Bestuursforum CDA, april 2019.

Dit artikel is tot stand gekomen in dialoog met Jaap Bond en Lambert van Nistelrooij.